مدیریت یک کسب و کار برای هیچ کارآفرینی آسان نیست و با چالشهایی همراه است. همه افراد دارای استعداد ذاتی برای درک مسئولیتهای مختلف یک مدیر برای مدیریت یک کسب و کار نیستند. اما این طورهم نیست که بگوییم تمام افراد نمیتوانند مدیر باشند و کسب و کاری را با مدیریت خود پیش ببرند. اینجاست که رشتههای مختلفی به وجود آمدند که افراد با تحصیل در آن رشتهها میتوانند، دانش و مهارتهای مورد نیاز برای مدیریت را به دست آورند. یکی از این رشتهها مدیریت بازرگانی است که در این مقاله درباره آن، به طور مفصل صحبت خواهیم کرد.
مدیریت بازرگانی چیست؟
مدیریت بازرگانی، به فرآیند برنامهریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فعالیتهای یک کسب و کار یا سازمان برای دستیابی به اهداف و مقاصد آن گفته میشود. این فرایند و فعالیتها شامل نظارت بر تمام جنبههای یک کسب و کار، از امور مالی و عملیاتی گرفته تا بازاریابی و منابع انسانی میشود. مدیران بازرگانی باید در رهبری، ارتباطات و حل مشکلات مهارت داشته باشند و باید بتوانند تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند که این تصمیمات هستند که باعث موفقیت سازمان میشوند.
به صورت کلی میتوان وظایف یک مدیر بازرگانی را به موارد زیر تقسیم کرد:
- توسعه اهدافی برای رشد و شکوفایی سازمان و تیمها
- طراحی و اجرای برنامهها و استراتژیهای تجاری برای دستیابی به اهداف
- اطمینان از وجود منابع کافی در شرکت برای انجام فعالیتهای روزانه (مانند نیروی انسانی، مواد، تجهیزات و غیره)
- انجام سازماندهی و هماهنگی برای افزایش بهرهوری
- نظارت بر کار کارکنان و ارائه بازخورد و مشاوره به آنها برای بهبود کارایی و اثربخشی
- حفظ روابط با شرکا / فروشندگان و تامین کنندگان
- جمعآوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر دادههای خارجی و داخلی و نوشتن گزارش
- ارزیابی عملکرد کلی شرکت در برابر اهداف
- نمایندگی شرکت در رویدادها، کنفرانسها و غیره
- اطمینان از رعایت قوانین و دستورالعملهای قانونی در شرکت
مدیر بازرگانی کیست؟
هدف نهایی هر کسب و کاری کسب سود است. شخصی که باید اطمینان حاصل کند که این اتفاق میافتد، کسی نیست جز مدیر بازرگانی. مدیر بازرگانی فردی حرفهای است که بر کارِ کارمندان سازمان و عملیات روزانه نظارت دارد. مسئولیت اصلی آنها این است که مطمئن شوند همه فعالیتهای کسب و کار همیشه کارآمد باقی میمانند.
مدیران بازرگانی با اجرای استراتژیهای عملیاتی، انجام بررسیهای لازم در مورد عملکرد کارکنان و به روز نگه داشتن فعالیتهای روزمره، میتوانند موفقیت و همچنین سودآوری کسب و کار را تضمین کنند. آنها همچنین باید به دنبال فرصتهایی برای رشد کسب و کار و رسیدن به اهداف خود نیز باشند. جدای از تمام این موارد، مدیران بازرگانی بر تمام پروژههای در حال انجامِ شرکت نظارت میکنند تا بتوانند راههایی برای بهبود شرایط و شناخت موانع پیدا کنند.
مدیران بازرگانی برای انجام تمام این وظایف، به مجموعه مهارتهای خاصی نیاز دارند که در واقع تمام مدیران باید این مهارتها را داشته باشند. در ادامه به این مهارتها اشاره خواهیم کرد.
مهارتهایی که هر مدیر بازرگانی باید داشته باشد
مدیر بازرگانی مسئولیت نظارت بر تیمهای مختلف را بر عهده دارد، تا به آنها در دستیابی به اهداف مد نظر کسب و کار کمک کند. بنابراین، اگر قصد ورود به این حوزه را دارید، باید مهارتهای موجود در آگهی استخدامی این حوزه را کسب کنید و یا در خود بهبود دهید.
۱. مهارتهای ارتباطی
مدیر بازرگانی باید با مدیران دیگر تیمها، ذینفعان و مدیران ردههای بالاتر ارتباط داشته باشد. علاوه بر این، آنها باید یک رابطه مثبت و قابل اعتماد با کارکنان، مدیریت و صاحبان کسب و کار ایجاد کنند.
مدیران بازرگانی باید از طریق تلفن، ایمیل و چت با کارکنان و ذینفعان سازمان در ارتباط باقی بمانند. اما برای اینکه این اتفاق بیفتد، آنها باید تسلط عالی بر ارتباطات کلامی و نوشتاری داشته باشند.
۲. مهارت در حوزه مالی
یک مدیر بازرگانی باید برای یک پروژه بودجه تعیین کند و مطمئن شود که پروژه با آن میزان بودجه به سرانجام میرسد. آنها باید مطمئن شوند که تمام تیمهای موجود در پروژه بر این میزان بودجه پایبند میمانند. ابزارهای مدیریتی بسیاری وجود دارد که میتوانند از آنها برای انجام این کار استفاده کنند.
توانایی مدیریت بودجه پروژه باعث میشود که تیم، پروژه را در مهلت مقرر و با بودجه تعیین شده به پایان برساند و کار را به موقع به مشتری تحویل دهد.
۳. مهارت در رهبری
یکی از مسئولیت های مهم و بزرگی که بر دوش هر مدیر بازرگانی است، تقویت روحیه نیروی انسانی در سازمان است. کارمند با انگیزه همیشه بهترین خود را در مقایسه با کارمندان بی روحیه ارائه میدهد.
مدیران بازرگانی میتوانند این کار را با تعاملات اجتماعی با هر کدام از اعضای تیم، فراهم کردن فرصتهایی برای پیشرفت شغلی و شناخت افرادی که عملکرد بالایی در تیم دارند، انجام دهند.
۴. مهارتهای بین فردی
مدیران بازرگانی باید به طور منظم با بخشهای مختلف یک سازمان ارتباط برقرار کنند. گاهی اوقات، آنها باید میانجی بین دو بخش باشند که حتی ممکن است در یک پروژه با هم روبهرو نشوند.
خیلی مهم است که تیمها و بخشهای مختلف یک سازمان و یک پروژه، به مدیر بازرگانی اعتماد کنند. برای این کار، مدیران بازرگانی باید فعالیتهای تیم سازی و رویدادهای اجتماعی را سازماندهی کنند. این کار به آنها کمک میکند تا با کارکنان تعامل داشته باشند و آنها را بیشتر بشناسند.
۵. مهارت در برنامهریزی
مدیران بازرگانی نقشی حیاتی در انجام وظایف روزمره یک کسب و کار دارند. اما در عین حال، باید آیندهنگر نیز باشند و روی برنامه ریزی بلندمدت نیز تمرکز کنند. آنها باید مطمئن شوند که هر کاری که توسط افراد یک تیم انجام میشود، سازمان را به اهداف خود نزدیکتر میکند.
یک مدیر بازرگانی باید به فکر آیندهی شرکت باشد و به این فکر کند که چگونه تصمیمات اتخاذ شده امروز بر آینده کسب و کار تأثیر میگذارد.
۶. مهارتهای سازمانی
مدیران بازرگانی مجبورند کارهای مختلفی را به صورت همزمان انجام دهند. برای این کار، آنها باید مهارت سازمانی داشته باشند و بتوانند کارهای خود را اولویت بندی کنند تا از انجام به موقع آنها مطمئن شوند. یک مدیر بازرگانیِ توانمند، باید بتواند وظایف خود را به دیگر اعضای تیم واگذار کند. این امر مستلزم آن است که قبل از تعیین وظایف، مهارتهای هر یک از اعضای تیم را بداند.
۷. مهارت حل مسئله
مدیران بازرگانی در طول فعالیت خود، تصمیمات زیادی میگیرند که تأثیر زیادی بر آینده یک سازمان دارند. تصمیمات آنها شامل تصمیم گیریها در مورد یک پروژه خاص یا تکمیل یک کار بدون صرف زمان زیاد میشود. آنها باید به سرعت در مورد جوانب مثبت و منفی یک تصمیم فکر کنند.
برای این کار، مدیران بازرگانی باید نسبت به آنچه در شرکت اتفاق میافتد، آگاهی داشته باشند. این آگاهی به آنها کمک میکند تا هر مشکلی را به موقع تشخیص دهند و قبل از اینکه دیر شود، اقداماتی برای رفع آن انجام دهند.
تمام این مواردی که نام بردیم، در میان مهارتهای اساسیای هستند که یک مدیر بازرگانی باید برای موفقیت در کار خود داشته باشد و در هر آگهی استخدام مدیر بازرگانی دیده میشوند.
مدیر بازرگانی در مقابل مدیر کسب و کار
مدیر بازرگانی | مدیر کسب و کار | |
تعریف | مدیر بازرگانی بیشتر بر رهبری کلی سازمان تمرکز دارد تا به رشد سازمان کمک کند. | یک مدیر کسب و کار مسئول اجرای عملیات روزانه یک کسب و کار است. |
مهارتها | انگیزه بالا، خلاق و مبتکر، توانایی تعیین چشمانداز سازمان، قادر به تفویض وظایف | قدرت تحلیل، دارای مهارت برنامه ریزی استراتژیک، جزئی نگر، سازمان یافته |
گزینههای شغلی | مدیر عملیات، مدیر مالی و تحلیل گر مدیریت | حسابدار، تحلیل گر کسب و کار، متخصص بازاریابی و مدیر منابع انسانی |
مدیریت بازرگانی در کدام رشته است؟
مدیریت بازرگانی یکی از رشتههای دانشگاهی گروه انسانی است. هدف از تشکیل و معرفی این رشته در آموزش عالی، آموزش نیروی انسانی تکنیسین برای سازمانها، ادارات، مؤسسات و شرکتهای دولتی و خصوصی است که بتوانند وظایف و مسئولیتهای خود را در زمینه بازرگانی و کسب سود در کسب و کارها انجام دهند.
گرایشهای رشته مدیریت بازرگانی
با اینکه گرایشهای مختلفی در رشته مدیریت بازرگانی وجود دارد، اما در زیر به اصلی ترین این گرایشها اشاره خواهیم کرد.
۱. مدیریت مالی
در مدیریت مالی باید تعادلی بین سود و ریسک در سازمانها ایجاد کرد تا بتوان با کمک آن، به سود دلخواه در کسب و کار رسید. این کار نیاز به مدیران بازرگانی دارد که برنامه ریزی، هدایت و هماهنگی در سرمایه گذاری، کارهای بانکی، بیمه و سایر جنبههای مالی کسب و کار را انجام دهند. در مدیریت مالی سه عنصر کلیدی وجود دارد که شامل برنامه ریزی، نظارت و تصمیم گیری میشود.
۲. مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی (HR) با استخدام، آموزش و حفظ کارمندان در یک کسب و کار سروکار دارد. مسئولیت بخش منابع انسانی و تمام کارهای آن بر عهده مدیر منابع انسانی است. مدیران منابع انسانی با انجام این مسئولیتها، بر رشد یک سازمان تأثیر میگذارند.
۳. مدیریت عملیات
برای مدیریت کارآمد تمام عملیاتهای یک شرکت، به مدیران بازرگانی نیاز است تا با کمک آنها به این اطمینان برسند بخشهای یک سازمان به طور کارآمد فعالیت میکنند. برای این کار، آنها با بخشها مختلفی همکاری میکنند و بهترین استراتژیها و فرآیندهای تجاری را تدوین کنند. تیمهای عملیاتی باید از کسب، توسعه و استفاده مناسب از منابع اطمینان حاصل کنند.
۴. مدیریت بازاریابی
در مدیریت بازاریابی، تمرکز روی کاربردِ عملی منابع بازاریابی بر یک کسب و کار است. چهار حوزه اصلی مدیریت بازاریابی شامل تحلیل شرکت، همکاران، مشتریان و رقبا میشود. مدیریت برند، تدوین استراتژی بازاریابی و کمک در قیمت گذاری نیز سه جزء اصلی مدیریت بازاریابی موثر هستند.
۵. مدیریت استراتژیک
موفقیت هر کسب و کاری به استراتژیهای بازاریابی، مالی و عملیاتی آن بستگی دارد. اینجاست که بازاریابی استراتژیک نمود پیدا میکند. مدیریت استراتژیک، به تفکر استراتژیک برای رهبری یک سازمان اشاره دارد.
این نوع مدیریت بر سوالاتی مانند مورد زیر متکی است:
- یک کسب و کار میخواهد به کجا برسد و چگونه میتواند به آن نقطه برسد؟
بازار کار رشته مدیریت بازرگانی
بازار کار رشته مدیریت بازرگانی در ایران خوب است و افراد فارغ التحصیل از این رشته میتوانند به درآمد خوبی در شرکتها برسند. افراد با توجه به فاکتورهای مختلفی مانند مجموعه مهارتها، استعداد و همچنین توانایی در مدیریت، میتوانند به جایگاه ایدهآل برسند و حقوق خوبی از کار خود دریافت کنند.
فارغالتحصیلان رشته مدیریت بازرگانی بر مباحثی مانند تدوین استراتژی، ارتباط با مشتریان، فرایندهای فروش، بازاریابی و خدمات به مشتریان آشنایی و تسلط دارند. بنابراین، این فرصت برای آنها فراهم است که در بخشهای مختلف از مالی گرفته تا بازاریابی و فروش مشغول به کار شوند و حیطه انتخابی آنها از میان فرصتهای شغلی، بسیار گسترده است.